Yapay zekada görünmez tehlike: Dünya elektronik çöp sahasına dönüşebilir
Araştırmaya göre, sohbet robotları ve içerik oluşturma sistemleri gibi yapay zekanın üretken uygulamalarının yükselişi, bu on yılın sonuna kadar 1,2 ila 5 milyon ton arasında ek elektronik atık (e-atık) oluşmasına yol açabilir.
Özellikle büyük dil modellerine (LLM) odaklanan çalışmada, bu yapay zeka sistemlerinin insan dilini yorumlama ve üretme yetenekleri sayesinde soruları yanıtlamak, metin yazmak veya görüntü oluşturmak gibi çok çeşitli işlevleri yerine getirdiği belirtiliyor.
Bu yeteneklere ek olarak, üretken yapay zekanın hızla gelişmesi, daha fazla donanım altyapısı ve çip yükseltmeleri gerektiriyor. Araştırmacılar, bu teknolojinin büyümesine ayak uyduracak yükseltmelerin mevcut e-atık sorunlarını artırabileceği konusunda uyarıyor.
E-atık miktarı yılda 2,5 milyon tona ulaşabilir
Çalışma, LLM’leri eğitmek ve işletmek için gereken büyük hesaplama kaynaklarının, yüksek enerji tüketimi ve karbon ayak izi gibi sürdürülebilirlik sorunlarına yol açtığını belirtiyor.
Araştırma ekibi, yapay zekanın 2020 ile 2030 yılları arasında e-atık oluşturma potansiyelini dört farklı senaryo altında hesapladı. En yüksek kullanım senaryosunda yapay zekanın ürettiği e-atık miktarının 2030 yılına kadar yılda 2,5 milyon tona ulaşabileceği öngörülüyor.
Bu en yüksek kullanım senaryosunda yapay zeka kaynaklı e-atıkların 1,5 milyon ton baskılı devre kartı ve 500.000 ton pil içermesi bekleniyor. Bu piller kurşun, cıva ve krom gibi zararlı maddeler içerebilir.
Araştırmada ayrıca geçen yıl sadece 2,6 bin ton e-atığın yapay zeka teknolojilerine ait olduğu ancak genel e-atıklarla birlikte bu miktarın önemli ölçüde artmasının beklendiği ortaya çıktı.
2030 yılına kadar toplam e-atık miktarının %30 artarak 82 milyon tona ulaşacağı tahmin ediliyor.
Araştırmacılar, e-atık üretimini azaltmak için döngüsel ekonomi stratejilerinin önemini vurguluyor.
Bu stratejiler arasında öne çıkanlar, mevcut altyapının ömrünün uzatılması ve temel malzemelerin yeniden kullanılmasıdır.
Çalışma, bu yöntemlerin uygulanması durumunda yapay zekadan kaynaklanan e-atık miktarının %86’ya kadar azaltılabileceğini vurguluyor.
Bu araştırma Nature Computational Science dergisinde yayınlandı.
